Wstaliśmy ok 6:00, żeby wcześnie rano być na parkingu i uchronić się przed dużymi kolejkami i tłumem ludzi. Co nam się zresztą udało.
Chichén Itzá – prekolumbijskie miasto założone przez Majów na półwyspie Jukatan (Meksyk) w IV – VI w. Zachowane zabytki w jego częściach południowej i zachodniej są związane z wcześniejszą kulturą Majów, natomiast w części północnej – z późniejszą kulturą Tolteków.W okresie między 600 a 400 r. p.n.e. w Komchen, niedaleko Chichén Itzá powstały pierwsze na ziemiach Majów złożone budowle na kamiennych platformach.
Kompleks ten jest bezdyskusyjnie uznawany za kolebkę cywilizacji Majów . Chichén Itzá zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO w 1990 roku. W 2007 roku została uznana za jeden z 7 Cudów Współczesnego Świata. Poza miastem Majów na tej liście znajdują się również:
- Macchu Pichu w Peru,
- Wielki Mur Chiński,
- Tadż Mahal w Indiach
- Petra w Jordanii,
- Koloseum w Rzymie,
- Statua Jezusa Chrystusa w Rio de Janeiro.
https://vacatis.com/pl/parking-w-Chichen-Itza/#discoverywidget
https://www.chichenitza.com/tickets
https://mexicoentero.pl/chichen-itza/
https://kierunkiswiata.pl/chichen-itza-jeden-z-siedmiu-cudow-swiata/
https://archeologia.edu.pl/chichen-itza/
Największy rozwój datowany jest na X – XI wiek. W wieku XIII miasto straciło na znaczeniu, a w XV zostało opuszczone. Od 1924 roku prowadzone wykopaliska pozwoliły odkryć pozostałości wielu zabytków. Nazwa miasta pochodzi od dwóch świętych zbiorników, przy których zostało ono założone (nazwa Chichén Itzá znaczy Źródła Ludu Itzá lub Wrota do studni Itza). Zbiorniki te zwane cenote służyły od V wieku jako miejsce składania ofiar. Ofiarowano dzieci lub młodzież płci męskiej, bardzo często bliźniaki. Szczątki ludzkie tam odnalezione w masowej komorze grobowej w pobliżu tzw. Cenote zostały datowane (na podstawie 64 osobników), wskazując, że ofiary praktykowano przez ok 500 lat, ale największa ich ilość przypada na okres świetności miasta pomiędzy 800 – 1000 lat n.e. Praktyki rytualne ofiarowania bliźniaków łączą się jednoznacznie z wyobrażeniem bogów i herosów z mitu Popol Vuh oraz w szerszym kontekście z wyobrażeniem mitycznej roli Pierzastego Węża.
Miasto ukształtowane w klasycznym okresie rozwoju sztuki Majów prezentowało typowe cechy ich architektury – niskie budynki wznoszone z kamienia o gładkich ścianach. Ostateczny układ miasta powstał po 900 r. w okresie wpływów Tolteków. Z tego okresu pochodzą największe budowle: największe na terenach Mezoameryki boisko do rytualnej gry w piłkę-Pelote (o długości 150 m), El Castillo – świątynia Piramida Kukulkana (Świątynia Zamek),Obserwatorium Astronomiczne, Świątynia Wojowników (Templo de los Guerreros), grupa Tysiąca Kolumn i Świątynia Jaguara, boisko do gry w Pelotę, Platforma Wenus , Platforma czaszek , Sauna oraz wiele mniejszych piramid, budowli i wolno stojących ołtarzy.
- Świątynia Wojowników – Zwana inaczej świątynią tysiąca kolumn, jest drugim najbardziej rozpoznawalnym obiektem historycznym w Chichen Itza, widoczne są w niej wyraźnie wpływy sztuki Tolteków. Zastosowano w niej filary zbudowane w kształcie Pierzastych Węży oraz postaci wojowników a także rzeźby półleżących postaci zwane Chac Mool. Cechą charakterystyczną dla sztuki Majów jest zastosowane sklepień pozornych wewnątrz pomieszczeń. Wyobrażenia boga deszczu Majów, Chaca, zostały zastosowane jako dekoracja ścian.
- El Castillo – świątynia nazywana Zamkiem, to świątynia Kukulkana, odpowiednika Quetzalcoatla lub Świątynią Pierzastego Węża . Jej wysokość wynosi 30 m. Została wzniesiona na piramidzie schodkowej złożonej z dziewięciu tarasów. Schody prowadzą na szczyt piramidy z czterech stron, każdy bieg ma 91 stopni (razem 364 stopnie), 365 stopień (czyli liczba dni roku słonecznego) stanowi wejście do świątyni. U dołu schodów rzeźbione wyobrażenia głów Upierzonego Węża strzegły wejścia do świątyni. Ciała węża wiją się aż do górnej platformy, na której stoi świątynia.jest architektonicznym kalendarzem, a jako dowód w dzień równonocy na jednej ze ścian pojawia się cień w kształcie pełzającego węża! Dla wzmocnienia efektu na dole znajduje się kamienna głową węża.Miejsce nazywane także zamkiem powstało pomiędzy IX a XII wiekiem ku czci Kukulkana. W kulturze Majów był on bogiem i władcą czterech żywiołów: ziemi, wiatru, wody oraz ognia.
- Konstrukcja piramidy nawiązuje do kalendarza Majów: każdy z dziewięciu poziomów rozdzielają schody (co odpowiada oseimnaście dwudziestodniowym miesiącom w roku), cztery ciągi schodów liczą po 91 stopni każdy (dodając górną platformę otrzyma się równą ilości dni w roku liczbę 365), a na każdej fasadzie mieszczą się 52 płaskie kasetony (symbolizujące „wiek majów”, czyli cykl 52 lat). Piramida w środku ukrywa jeszcze starszą piramidę. We wnętrzu tej piramidy naukowcy znaleźli czerwony tron w kształcie jaguara, z wprawionymi oczami i cętkami z błyszczącego jadeitu. W tym wnętrzu sanktuarium stoi także toltecka figura Chac – moola.
- Kiedyś można było wchodzić na piramidę, jednak obecnie jest zakaz.
- W północnej części miasta znajduje się Cenote Sagrada czyli Święta Studnia. Aby do niej dotrzeć trzeba przedrzeć się przez liczne stoiska bardzo nachalnych sprzedawców.
- El Caracol – czyli Ślimak to okrągła, szeroka wieża o wysokości 12 m i średnicy 6,7 m zbudowana na dwóch tarasach. Wewnątrz umieszczono spiralną klatkę schodową prowadzącą do górnej komory. Jej okna zostały umieszczone promieniście. Stąd przypuszczenie o zastosowaniu wieży do obserwacji astronomicznych.
- Grobowiec Kapłana Osario– piramida stojąca w południowej części Chichén Itzá, niedaleko El Caracol, w której znaleziono grobowiec, być może kapłana.
- Boisko do gry w Pelotę (Juego de Pelota) – największe na świecie
Główne boisko do rytualnej gry w piłkę, mierzące 168 metrów długości i ok. 70 metrów szerokości, jest to największe boisko w całej Mezoameryce. Właściwe pole gry miało powierzchnię 7000 m2 i tradycyjną formę rzymskiej cyfry I – na obu końcach wąskiego, długiego pola przyłączone były poprzecznie do nich krótsze pola zewnętrzne. Pola środkowe ograniczały wąskie, masywne kamienne ławki, oraz mury o wysokości 8 metrów, których szeroka, płaska, górna strona służyła jako trybuna dla widzów. Do boiska od wschodniej strony przyłączona jest budowla zwana Templo de los Jaguares, zwrócona w kierunku boiska. Dwie trybuny z przesklepionymi wnętrzami na północnym i południowym końcu boiska były prawdopodobnie zarezerwowane dla władców miasta. Na masywnych kamiennych ścianach boiska znajdują się płaskie reliefy informujące o odbywających się na nim grach. Z prawej i lewej strony do okrągłego ołtarza zbliżają się wspaniale uzbrojeni mężczyźni w chełmach, na ołtarzu spoczywa zaś trupia czaszka. Na czele lewego orszaku widoczna jest figura kapłana trzymającego w prawej ręce kamienny rytualny nóż. W pozycji klęczącej bezgłowy kapitan drużyny, któremu z szyi tryska krew w postaci 7gejzerów zakończonych kwiatami lilii, natomiast nieopodal klęczącego leży jego głowa.
Na wysokości 7 metrów powyżej tych reliefów, mniej więcej w połowie boiska, znajdują się po jego obu stronach przytwierdzone do muru pod kątem 90 stopni kamienne obręcze wykonane w kształcie dwóch splecionych ze sobą węży. Zadaniem zawodników było uderzenie piłki w taki sposób, by przeleciała ona przez otwór usytuowany w obręczy. Piłki nie można było odbijać rękoma, ani stopami tylko wydzielonymi częściami ciała, jak łokcie, odcinek biodra z udem i ramieniem. Na te części ciała zawodnicy nakładali specjalne ochraniacze, aby zabezpieczyć się przed bolesnymi uderzeniami. Co się działo potem, opowie Państwu przewodnik.
- La Iglesia – czyli Kościół – niezbyt duża, bardzo bogato zdobiona świątynia, stojąca w południowej części Chichén Itzá, obok piramidy. Dekoracje przedstawiają prawdopodobnie maski boga Chaca z nosem w kształcie trąby. Obok, wokół prostokątnego placu, stoją stosunkowo niewielkie, również bogato zdobione budowle.
Zgadzam się z wieloma osobami, że Chitzen Itza straciła swój urok przez rozstawiane wszędzie stragany i „nagania” du kupowania, ale i tak w 100% warto ją odwiedzić. Nam zajęło to 3h.
tutaj nasza fotogaleria 🙂
Kolejnym miejscem , które trzeba odwiedzić będąc na Yukatanie to są cenoty.
Cenote [seˈnoˌte], z języka maya dzonot – odmiana lejów zapadliskowych charakterystyczna dla równin wapiennych Meksyku i Kuby. Leje te mają kolisty kształt i pionowe ściany i wypełnione są wodą do zwierciadła wód podziemnych.
Cenoty w kulturze Majów
Ze względu na ograniczone opady i brak rzek, cenoty były dla Majów podstawowym źródłem wody i to przez cały rok. Duże miasta, takie jak Chichén Itzá budowano więc wokół tych naturalnych studni. Niektóre z nich pełniły również ważną rolę rytualną, związaną z kultem boga deszczu i wody Chaaka, który zgodnie z dawnymi wierzeniami, miał w takich studniach krasowych mieszkać. Wierzono również, że studnie te prowadzą w zaświaty Dokonywano również ofiar z ludzi. Znaleziska archeologiczne obejmują zarówno liczne szkielety, jak i przedmioty związane z kultem. Na przykład na terenie świętej cenoty (cenote sagrado) na terenie strefy archeologicznej Chichén Itzá, znaleziono liczne ludzkie szczątki, z czego około 80% kości pochodziło od dzieci w wieku pomiędzy 3 a 11 rokiem życia
Cenoty współcześnie
Współcześnie wiele z cenotów zostało zaadaptowanych przez człowieka do celów rekreacyjnych i turystycznych – w tym m.in. do zwiedzania, zażywania kąpieli, czy też do nurkowania
Wybraliśmy dwie najbardziej znane oraz zupełnie inne.
Cenote Ik Kil jest jednym z najbardziej niezwykłych miejsc do odwiedzenia w Meksyku, a dotarcie tam może być przyjemną przygodą samą w sobie. Do samej cenoty schodzi się 26 metrów schodami w dół,( mogę podpowiedzieć, zeby zabrać buty do wody, gdyż jeżeli ich się nie ma to trzeba chodzić na boso, a to grozi poślizgnięciem-co mi się przytrafiło, na szczęście z boku schodów są łańcuchy, których się trzymałam 🙂 jak zejdziecie na dół, na poziom wody, zobaczycie niewielkie betonowe nabrzeże, z którego można zejść po schodach do wody. Drugą opcją jest skok z ok. 5 metrowej platformy wprost do Cenoty
Cenota jest otwarte na niebo, a poziom wody znajduje się około 26 metrówponiżej poziomu gruntu. Ma około 60 metrów średnicy i około 48 metrów głębokości!!!
W samej cenocie woda jest dosyć zimna, ale daje to orzeżwienie w takim upalnym dniu. Przed wejściem do cenoty wszyscy muszą wziąść prysznic, nie używać żadnych filtrów itp.Każdy pływający otrzymuje kamizelki. My spędziliśmy tam 2h.
tutaj nasza fotogaleria 🙂
Kolejną cenotą była Cenota Suytun
https://cenotessuytun.com/boletos
Cenota Suytun w języku Majów oznacza kamienne centrum, jest to piękna cenota znajdująca się pośrodku pól kukurydzy. Ma okrągły kształt i jest zamknięta kopułą, w której znajduje się na powierzchni otwór, co umożliwia przenikanie światła słonecznego do wnętrza cenoty. Wewnatrz cenoty znajduję się niezliczona ilość większych i mniejszych stalagmitów, stalaktytów. Wchodzi się do niej schodami pod ziemię. Istnieje obszar cenoty, który ma mniej niż 1,30 m głębokości, w którym można pływać bardzo wygodnie oraz drugi, który jest głębszy niż 5 metrów. Wybudowany kamienny pomost ułatwia kąpiel oraz pozwala obejrzeć cenotę. Pomost bywa również wykorzystywany do spektakli ukazujących rytuały Indian Maya.
Cenota Suytun została sławna na Instagramie dzięki swojej platformie na tafli wody. Musicie wiedzieć, że efekt ze światłem wpadającym przez górny otwór w cenocie pojawia się między godziną 12 a 14, niestety wtedy właśnie są największe kolejki do zrobienia zdjęć, a nam niestety udało się tam dotrzeć na końcówkę światła 🙁
Wiele osób doznaje dużego zdziwienia, że platforma na której są takie piękne zdjęcia jest zalana wodą. Stało się to w 2021 roku wtedy cenota została zalana ze wzgledu na opady i podniosły się wody we wszystkich cenotach. Dla wielu już w tym momencie czar o instagramowej cenocie pryska, jednak dla nas miała swój urok.
Oczywiście nie obyło się bez dodatkowych atrakcji, ale o nich nie będę tutaj pisać.
Na szczęście podczas naszego pobytu nie było bardzo dużo turystów, więc czekanie do zdjęcia nie trwało zbyt długo.
tutaj nasza fotogaleria 🙂
Po ochłodzie w dwóch cenotach Ik-Kil ( cenota otwarta) i Suytun (cenota zamknięta) wróciliśmy do Valladolid, żeby coś zjeść.
Wybrałam Sköl Tavern ( tawerna Harry Potter) z pięknym wystrojem i dość drogimi cenami. Dzisiaj Adrian wybrał nam menu – Pizzę Hagrida, ale nie będę tutaj pisać- zobaczcie w galerii co to za pizza.
Po jedzeniu niestety nie mieliśmy już czasu na ponowny spacer uliczkami za dnia, bo czekał nas powrót do naszego hotelu.
Na szczęście dla nas – widzieliśmy bardzo dużo policji, na wjazdach do większych miast i w trakcie trasy przed odcinki płatne, ale żaden patrol nas nie zatrzymał, jak do tej pory. W samym Valladolid w dniu dzisiejszym jechał nawet wóz opancerzony z żałnierzami z ostrą amunicją. Po wjeżdzie do Playa del Carmen policjant z długą bronią również był widoczny – ale to może i lepiej, oni tak dbają o turystów – i tego się trzymajmy.
i ostatnia galeria dzisiejszego dnia 🙂
Kończę ten wpis ok.2:20 tego czasu, a jutro kolejny dzień zwiedzania. Zwiedzajcie z nami Quintana ROO.
Trasa : 245 km